TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO

TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO 

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là tình trạng tổn thương chức năng thần kinh xảy ra đột ngột do tổn thương mạch máu não như tắc hay vỡ mạch máu não; tổn thương thần kinh  khu trú hơn là lan tỏa, tồn tại quá 24h,diễn biến có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng.

Có hai dạng đột qụy:

   – Đột qụy thiếu máu cục bộ não (ischemic stroke): là dạng phổ biến của đột qụy, xảy ra khi mạch máu cung cấp cho não bị tắc bởi cục máu đông (embolic), huyết khối (thrombus), hẹp vữa xơ động mạch…

   – Đột qụy chảy máu não (hemorrhagic stroke): xảy ra khi mạch máu cung cấp máu cho não bị vỡ, máu chảy vào trong não hoặc xung quanh nhu mô não, thường do tăng huyết áp

II. Triệu chứng lâm sàng chính:

Tiền sử có thiếu máu não cục bộ thoáng qua, yếu tố cơ địa, yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu.

Các triệu chứng thần kinh xuất hiện đột ngột từ vài phút, vài giờ, tối đa vài ngày. Trong xuất huyết não có thể khởi phát bằng đau đầu đột ngột, dữ dội, nôn, buồn nôn.

Các triệu chứng thần kinh khu trú tùy thuộc vào dây thần kinh sọ và vùng não tổn thương:

Liệt mềm nửa người thường xuất hiện sau khi tổn thương, có thể liệt hoàn toàn, liệt nhẹ hoặc liệt kí đáo; trương lực cơ giảm, mất hoặc giảm phản xạ gân xương bên liệt. Sau đó giai đoạn liệt cứng nửa người có tăng phản xạ gân xương, co cứng tháp, dấu hiệu Babinski dương tính, dấu hiệu Barie chi trên dương tính bên liệt.

Liệt mặt: mờ rãnh mũi má, nhân chung lệch về bên lành, mép bên tổn thương sệ xuống không chúm miệng.

Có thể rối loạn cảm giác, thất ngôn, bán manh, chóng mặt, khó nuốt, đại tiểu tiện không tự chủ…

Rối loạn ý thức, nặng thì hôn mê.

Cơn động kinh cục bộ hoặc động kinh toàn thể;

Khám tim mạch có thể thấy nguyên nhân:rung nhĩ, tăng huyết áp, tiếng thổi mạch cảnh, tiếng thổi ở tim.

III. Triệu chứng cận lâm sàng chính:

CT scanner: nhồi máu não là hình ảnh giảm tỷ trọng ở nhu mô não, xuất huyết não là hình ảnh tăng tỷ trọng của máu trong nhu mô não, hoặc não thất, khoang dưới nhện; hình ảnh phù não lan tỏa.

Điện tim, siêu âm tim, siêu âm mạch cảnh, chụp CT động mạch não để tìm nguyên nhân.

IV. Nguyên tắc chế độ ăn:

Hạn chế nước và muối.

Không ăn quá no. Chia nhỏ bữa ăn,

Không sử dụng thức ăn uống có tính chất kích thích hệ thần kinh như rượu, bia, cà phê, nước chè đặc.

Không ăn những thức ăn có chứa nhiều mỡ động vật.

Không ăn phủ tạng động vật, có chứa nhiều cholesterol.

Tăng cường sử dụng thực phẩm có tính chất hoạt huyết dưỡng lão.